Cân chỉnh xe (bike fitting) cho người dùng xe đạp road có cần thiết hay không?

Việc bạn luôn cảm thấy bị tê tay hoặc ngón chân, đau đầu gối, đau lưng dưới, khó chịu vai hoặc bất kỳ cơn đau nhức nào khác sau khi đạp xe, có thể là do xe đạp hiện tại không phù hợp. Khái niệm cân chỉnh xe ở Việt Nam vẫn còn khá sơ khai với ngừơi dùng xe đạp nói chung và xe đạp road nói riêng. Việc cân chỉnh xe (bike fitting), đặc biệt là xe đạp road là một trong những bước bỏ qua phổ biến nhất đối với người mới bắt đầu. Vậy nên hãy cùng Giant tìm hiểu xem tại sao việc cân chỉnh xe cho người dùng xe đạp road lại cần thiết đến vậy!

Cân chỉnh xe đạp là gì ?

Cơ thể của mọi người khác nhau. Một số người trong chúng ta có đôi chân dài và thân trên ngắn; một số khách hàng gặp khó khăn khi sử dụng tay thắng với đôi bàn tay khá nhỏ; một số người có cách đạp pê-đan khác một chút so với những người khác. Thâm chí có người có một chân dài hơn so với chân còn lại vài milimet và họ hoàn toàn không biết điều đó! Ngoài hình dáng cơ thể thì thành tích đối với người sử dụng xe đạp road cũng là điều đáng quan tâm. Mục tiêu cá nhân có thể ảnh hưởng đến cách xe đạp road của bạn nên được thiết lập như thế nào để tối đa hóa sự thoải mái, hiệu quả và sức mạnh. May mắn thay, xe đạp road là “cỗ máy” có nhiều bộ phận có thể điều chỉnh được. Trong thực tế, mọi điểm tiếp xúc trên xe đạp có thể được thay đổi hoặc di chuyển để phù hợp với bạn tốt hơn. Mặc dù có nhiều lý thuyết khác nhau để phù hợp với xe đạp road, ý tưởng chính là điều chỉnh các thành phần của xe đạp để đáp ứng những mục tiêu sau:

• Tăng cường sự thoải mái cho người lái
• Hạn chế chấn thương
• Chẩn đoán khó chịu ở yên xe
• Giảm hoặc loại bỏ đau và tê
• Giảm hoặc loại bỏ sự khó chịu liên quan đến việc đạp xe road với cự ly đường dài
• Giảm mệt mỏi khi đạp bằng cách nâng cao hiệu quả
• Cải thiện hiệu suất tổng thể trên xe đạp

Các yếu tố cần thiết cho việc cân chỉnh xe đạp road là gì? 

Bài viết này sẽ tập trung vào việc cân chỉnh một chiếc xe đạp road chứ không phải kích thước xe đạp road. Thường thì hai mô tả này trở nên gắn bó với nhau nhưng chúng hoàn toàn khác nhau. Nói như vậy là vì việc cân chỉnh một chiếc xe đạp road sẽ hoạt động tốt nhất khi bạn bắt đầu với xe đạp đúng kích cỡ hoặc tối thiểu một chiếc xe đạp gần đúng kích cỡ của bạn.

Cân chỉnh một chiếc xe đạp road phụ thuộc vào các điểm tiếp xúc (điểm kết nối) giữa người đi xe đạp và xe đạp của họ. Năm điểm kết nối này là chân phải và chân trái, xương chậu, tay phải và tay trái. Vì vậy, ngay cả khi chiếc xe road của bạn không chuẩn xác về kích thước, miễn là bạn có được các điểm kết nối ở nơi lý tưởng, bạn vẫn có thể đạt được một chiếc xe đạp road tốt và thoải mái. Cân chỉnh xe đạp road có nhiều việc phải làm với yên xe, tay đề, tay thắng, pô tăng, ghi đông và quan trọng nhất là giày, can và bàn đạp.

1/ Xe đạp là đối xứng. Cơ thể con người thì không.

Để các điểm kết nối nằm trong phạm vi cân chỉnh là khởi đầu của việc cân chỉnh xe. Bạn cần phải tinh chỉnh từng điểm cụ thể cũng như đánh giá và tinh chỉnh phần xe đạp road sao cho phù hợp với cơ thể của bạn. Ví dụ ở bàn tay, chỉ vì bạn có thể có chiều dài chính xác và góc độ của pô tăng không có nghĩa là bạn có hình dạng và kích thước phù hợp của ghi đông, độ nghiêng/xoay của thanh thích hợp hoặc tay thắng trên ghi đông. Hoặc cho bàn chân, bởi vì bạn thiết lập vị trí trước/sau của can không có nghĩa là độ xoay, độ nghiêng là chính xác.

Như đã đề cập trước đó, cơ thể (người đi xe đạp) kết nối với xe đạp ở năm điểm: hai tay, xương chậu và hai bàn chân. Vị trí của bàn chân, xương chậu và bàn tay tác động đáng kể đến sự thoải mái và hiệu quả trên xe đạp. Có một số thiết bị trên xe đạp được sử dụng hoặc điều chỉnh để tìm vị trí lý tưởng của bạn trên xe đạp:

• Vị trí bàn chân bao gồm: bàn đạp, can, giày đạp xe road
• Vị trí xương chậu bao gồm: lựa chọn yên, chiều cao, vị trí trước / sau và độ nghiêng, đôi khi là quần đạp xe road.
• Vị trí tay bao gồm: ghi đông, tay thắng.

2/ Bắt đầu cân chỉnh xe ở vị trí bàn chân

Tập trung vào đôi chân sẽ là nền tảng cho sự thoải mái, năng lượng và hiệu quả. Các kết nối bàn đạp là quan trọng nhất bởi vì hầu hết ngừoi sử dụng xe đạp road thường bị đau và khó chịu xuất phát từ bàn chân. Kết nối bàn đạp được chia thành năm thay đổi chính:

a/ Vị trí can trước/sau

Vị trí can trước / sau đã thay đổi qua nhiều năm khi giày đi xe đạp trở nên cứng hơn. Trong khi một số người đi xe đạp tìm thấy vị trí trung tâm của can nằm ở má trong (vị trí 1 trong hình), những người khác lại cho rằng vị trí trung tâm của trục bàn đạp ở má ngoài (vị trí 5 trong hình). Trong hình minh họa dưới đây, tâm của trục chính nằm ở giữa 1 và 5 và khá gần vị trí má trong của bàn chân. Nếu bạn cảm thấy căng ở bắp chân, hãy di chuyển trở lại phía sau gót chân của giày. Nếu bạn cảm thấy đau dưới lòng bàn chân, bạn có thể cần phải di chuyển can về phía trước.

b/ Điều chỉnh vị trí đầu gối bằng cách dịch chuyển can song song

Nói một cách khoa học, vị trí can dịch chuyển song song hay còn được gọi là vị trí medial/lateral. Medial có nghĩa là phía bên trong và Lateral có nghĩa là phía bên ngoài. Một trong những cách tốt nhất để xác định vị trí can hai bên là xem xét căn chỉnh đầu gối để xác định bề ngang tư thế của người lái. Nói chung, mũi bàn chân và đầu gối phải nằm thẳng hàng khi đạp xe. Nếu đầu gối nằm chệch sang trái hoặc phải so với mũi bàn chân (xem hình minh họa bên dưới), thì bạn cần phải di chuyển bàn chân ra ngoài/vào trong bằng cách đẩy can theo hướng ngược lại.

c/ Miếng chêm bàn đạp

Không phải tất cả các loại can đều cho phép điều chỉnh song song. Nếu bạn đã điều chỉnh can nhưng vẫn thấy chưa phù hợp thì có lẽ bạn có thể muốn xem xét các loại bàn đạp có các trục dài khác nhau. Hoặc, bạn có thể di chuyển bàn chân rộng hơn bằng cách thêm miếng đệm 20 mm. Trong hình minh họa bên dưới, bàn đạp trên cùng hiển thị miếng đệm 20 mm được luồn vào trục để tăng chiều rộng / chiều dài của bàn đạp. 

Các miếng đệm 20 mm thường là một giải pháp tốt cho những người đi xe đạp với cả hai đầu gối hướng ra phía ngoài. Thực tế là đầu gối của bạn sẽ hướng bất kì hướng nào mà nó muốn, việc của bạn là cần phải di chuyển bàn chân sao cho phù hợp với chuyển động tự nhiên của đầu gối.

d/ Độ nghiêng của can và bàn chân – Nguyên nhân dẫn đến những cơn đau

Độ nghiêng và góc của mũi chân là rất quan trọng. Các “điểm nóng” phổ biến nhất của bàn chân được giải quyết bằng một điều chỉnh độ nghiêng đơn giản tại tiếp điểm của giày và can. Hình minh họa bên trái cho thấy vị trí chân không thoải mái. Hình minh họa bên phải cho thấy cảm giác kết nối tốt hơn, ổn định hơn, thậm chí cảm giác tốt hơn.

Một sản phẩm được gọi là miếng chêm can, phù hợp với vị trí tự nhiên của bàn chân của bạn bằng cách tạo ra một góc trên can của bạn. Trước đó chúng ta đã nói về việc cơ thể con người không đối xứng, độ nghiêng chân có thể khác nhau trên mỗi bàn chân của bạn. Do đó, số lượng miếng chêm can trên một chiếc giày không có cách nào quy định số lượng. Vậy nên chỉ có cách duy nhất là cân chỉnh và cho chúng tôi biết cơ thể bạn cần gì. Một dấu hiệu khác cho việc cần miếng chêm can là nếu đầu gối của bạn hướng vào trong/ra ngoài như minh họa dưới đây. Viêc sử dụng miếng chêm can như vậy sẽ làm tăng hiệu quả của bạn bằng cách giảm chuyển động song song. Hình ảnh minh hoạ bên phải cho thấy chân bạn sau khi sử dụng miếng chêm can.

e/ Miếng chêm can

Có 3 loại miếng chêm là : 2 lỗ, 3 lỗ và 4 lỗ. Mỗi loại tương ứng với loại can bạn đang sử dụng.

Bên cạnh miếng chêm can thì người ta đã cho ra đời miếng chêm bên trong giày giúp giải quyết tối ưu vấn đề bị chênh lệch giữa hai chân. Ví dụ, nếu bạn đã lên đến ba miếng chêm can nhưng bạn cần nhiều hơn thế thì thêm một miếng chêm bên trong giày là hợp lý. Nếu giày của bạn khá rộng thì sử dụng miếng chêm có thể là sự lựa chọn tốt nhất. Hơn 90% dân số sở hữu bàn chân nghiêng vào trong hoặc ra ngoài và rất ít phần trăm còn lại là có bàn chân phẳng phiu.

f/ Chiều dài của giò đạp

Chiều dài của giò đạp cũng là một trong những yếu tố quan trọng trong bike fitting. Quy tắc chung là nếu chân bạn ngắn, sử dụng giò đạp ngắn và nếu chân bạn dài thì sử dụng giò đạp dài hơn. Tuy nhiên, giò đạp càng dài, đầu gối càng cong (mở rộng và uốn cong).

Một số gợi ý nếu chiều dài “inseam” (đo từ háng tới mắt cá chân) dứoi 31 inches thì bạn được khuyên nên sử dụng giò đạp ngắn hơn 170 mm và nếu chiều dài trên 32 inches thì bạn sẽ thật sự muốn sử dụng giò đạp dài hơn 170 mm.

3/ Tiếp tục cân chỉnh xe ở vị trí xương chậu và yên

Sự lựa chọn và thay đổi yên xe có tác động đáng kể đối với bất kỳ người đi xe đạp road nào. Chúng tôi chia nhỏ việc điều chỉnh một trong những khu vực nhạy cảm nhất thành những điều sau:

a/ Cách chọn yên xe đúng

Nghe có vẻ đơn giản, cách tốt nhất để tìm được yên xe phù hợp thoải mái nhất là ngồi trên đó. Vấn đề là việc thay đổi yên xe để thử tốn 15 phút cho một lần, vậy nên hầu hết mọi người lựa chọn yên xe bằng cách ấn một ngón tay vào nó để kiểm tra độ cứng hoặc độ mềm của nó. Một lựa chọn khác chỉ đơn giản là chọn một yên dựa trên một chiếc xe được quảng cáo nhiều nhất. Tuy nhiên hãy thử một vài yên xe trước khi mua vì bạn sẽ phải sử dụng nó trong suốt một quãng thời gian dài. Không một ai muốn kết thúc chuyến đi với cảm giác tê buốt vùng lưng, hông và xương chậu đâu nào.

b/ Độ nghiêng của yên xe như nào là phù hợp

Rất nhiều người nghiêng mũi yên xuống và nghĩ rằng nó sẽ giúp họ thoải mái. Nếu bạn phải nghiêng mũi xuống hơn một vài độ, bạn có thể không có vị trí yên đúng hoặc phù hợp. Nghiêng xuống quá nhiều thường dẫn đến tình trạng xương chậu của bạn trượt về phía trước. Điều này dẫn đến tay, khuỷu tay, vai đau và khó chịu. Trong khi một số người dùng lại cho rằng mũi yên hơi hướng lên sẽ cho họ cảm giác tốt hơn. Điều chỉnh tốt nhất cho yên xe đạp road của bạn thực sự nên thiên theo hướng cá nhân.

c/ Chiều cao của yên xe

Điểm khởi đầu cho hầu hết các lần cân chỉnh xe thường là chiều cao yên. Không ngồi trên yên xe với một hông nghiêng cao hơn hoặc thấp hơn. Chân đế của bạn chỉ cần chạm vào bàn đạp khi bàn đạp ở ở hướng 6 giờ. Và khi tiếp tục đưa chân lên để tạo ra một vòng quay mới, chân của bạn  nên có một chút cong ở đầu gối.

Điều này được áp dụng cho xe đạp road. Đầu gối cong đúng cách nên từ 27 đến 37 độ so với chân thẳng. Thông thường, hầu hết mọi người có độ cong đầu gối lớn hơn 30 độ. Nếu hông của bạn dịch chuyển khi đạp xe road, hãy hạ thấp yên xe một vài mm. Lặp lại khi cần thiết cho đến khi bạn loại bỏ sự dịch chuyển của hông. Hầu hết các kỹ thuật viên cân chỉnh xe thường sử dụng một giác kê để đo chính xác độ cong của đầu gối. 

d/ Vị trí phía trước/sau của yên

Trong nhiều năm, suy nghĩ chung cho việc định vị phía trước /sau yên được xác định bởi vị trí đầu gối trên trục bàn đạp, được thực hiện bằng cách đặt một chân về phía trước (hướng 3 giờ) với giò đạp được đặt song song với mặt đất và đảm bảo đầu gối phía trước chỉ ở phía trên vị trí trung tâm của bàn đạp (xem hình bên dưới). Đối với một số tay đua, phương pháp rất hữu ích

Vị trí đầu gối trên trục bàn đạp là điểm khởi đầu. Những người có ít kinh nghiệm hơn có thể dựa vào vị trí này làm phương pháp của họ. Những người có nhiều kinh nghiệm hơn cũng xem xét sự cân bằng tổng thể trước sau của người lái. Mục tiêu của việc điều chỉnh vị trí yên trước/sau là điều kiện lý tưởng để cân bằng xe đạp và phân phối trọng lượng. Nếu bạn cảm thấy như bạn đang hoàn toàn dồn thân mình về phía ống đầu với hầu hết trọng lượng cơ thể , điều đó chứng minh rằng yên xe của bạn dịch chuyển khá nhiều về phía trước. Một trong những quan niệm sai lầm phổ biến là bạn không nên có bất kỳ trọng lượng nào trên tay. Bạn không muốn quá nhiều trọng lượng dồn trên bàn tay, cổ tay, và bắp tay sau sẽ khiến bạn trở nên khó chịu sau một thời gian dài đạp xe, nhưng áp lực nên được ” giảm nhẹ.” Giảm áp lực đôi khi có thể đạt được bằng cách di chuyển yên xe về phía sau (hoặc nếu mũi yên nghiêng xuống, bạn sẽ cần phải nâng mũi yên lên).

4/ Tiếp đến cân chỉnh xe ở vị trí tay và ghi đông

Sự lựa chọn và điều chỉnh vị trí tay và ghi đông có tác động đáng kể đối với bất kỳ người đi xe đạp nào. Chúng tôi chia nhỏ việc điều chỉnh một trong những khu vực nhạy cảm nhất thành những điều sau:

a/ Vị trí ghi đông

Vị trí ghi đông là sự kết hợp giữa chiều cao, chiều sâu và chiều rộng của thanh và loại và vị trí của phanh. Vị trí có thể được thay đổi bằng cách tăng / giảm chiều dài và chiều cao của pô tăng, chiều rộng và tầm với của ghi đông.

Nói chung, vị trí tay của bạn nên được đặt ở chỗ mà bạn cảm thấy thoải mái nhất khi lái. Đối với hầu hết người đi xe đạp road thì góc giữa thân và cánh tay trên khoảng 90 độ. Bạn nên có một chút uốn cong ở khuỷu tay để tối đa hóa sự thoải mái và kiểm soát. Sự bẻ cong này có thể tăng lên nếu bạn muốn trở nên khí động học hơn .

Khi bạn đã tìm thấy điểm chính của mình, bạn có thể bắt đầu điều chỉnh vị trí. Đừng quên di chuyển bàn tay của bạn xung quanh trên thanh ghi đông để thử các vị trí khác nhau. Ngoài ra, bạn cần phải thử tư thế đứng phù hợp cho những lúc leo đèo hoặc đạp nước rút. Góc vai nhỏ hơn 90 độ áp dụng cho người xe đạp road hoặc touring,… Các tay đua xe đạp road thường điều chỉnh phần trên cùng của tay lái thấp hơn chiều cao yên xe. Còn với những người không phải tay đua, phần trên cùng của các thanh có thể bằng với yên xe hoặc thậm chí cao hơn.

b/ Độ rộng của ghi đông xe đạp road

Cách dễ nhất để chọn chiều rộng của ghi đông là để chọn các thanh ghi đông với chiều rộng khác nhau trong một cửa hàng xe đạp và nắm giữ chúng. Di chuyển bàn tay của bạn xung quanh từ phía trên cho đến phần cong của ghi đông. Hãy thử cả hai thanh ghi đông hẹp và rộng. Với cả hai tay trên các thanh và di chuyển cả hai khuỷu tay xuống gần eo của bạn, thẳng ra phía trước và sau đó đưa chúng về phía ngực của bạn. Làm điều này với một vài thanh ghi đông, bạn sẽ tìm ra cái tốt nhất cho mình.

c/ Độ xoay của ghi đông xe đạp road

Trong lịch sử, phương pháp được sử dụng thường xuyên nhất để xác định độ xoay của tay lái đã đặt đáy của phần cong của ghi đông song song với mặt đất hoặc mức như ảnh ở bên trái. Vị trí này không phải là rất thoải mái cho hầu hết các tay đua. Việc xoay vòng các thanh của bạn được xác định rõ ràng khi bạn cảm thấy thoải mái. Xoay thanh của bạn hướng lên trên cho đến khi bạn đạt được vị trí cổ tay ổn định hơn (hình minh hoạ bên phải). Hướng dẫn tinh chỉnh ghi đông là điều chỉnh sao cho cơ thể của bạn cảm thấy thoải mái nhất có thể. Điều chỉnh đơn giản này giúp cải thiện sự thoải mái của bàn tay và giảm tê.

d/ Độ cao của ghi đông

Chiều cao ghi đông được xác định bởi sự thoải mái và loại xe đạp mà bạn đang sử dụng. Ví dụ: một số người đi xe đạp điều chỉnh chiều cao của thanh ghi đông để dành phần lớn thời gian ở vị trí thả. Điều chỉnh độ cao của ghi đông giúp bạn thoải mái và dễ chịu. Đa số sử dụng phép đo cơ thể để xác định độ cao của ghi đông. 

5/ Kích thước khung xe

Vậy kích thước khung quan trọng như thế nào? Mua khung xe đạp giống như mua một bộ đồ. Bạn chắc chắn sẽ tìm thấy một số kích thước có thể chấp nhận được trên giá cho dù đó là cửa hàng xe đạp hoặc cửa hàng quần áo. Hầu hết mọi người sẽ không mua một bộ đồ và đi ra khỏi cửa hàng mà thay vào đó hãy đi đến một thợ may để làm cho bộ đồ vừa vặn hoàn hảo. Một thợ làm xe đạp giống như thợ may bởi vì họ làm cho chiếc xe đạp của bạn phù hợp với bạn. Rất nhiều người sử dụng bộ đồ mới như một cách để hoàn thành tủ quần áo của họ với đôi giày, vớ, thắt lưng, áo sơ mi và cà vạt. Tương tự như những gì đã được đề cập ban đầu thì bàn đạp, can, yên, pô tăng, ghi đông cũng như phụ kiện quần áo.

Trong khi gần như tất cả mọi người ban đầu tập trung vào khung xe, sự phù hợp của chúng tôi dựa trên mọi thứ trừ khung hình. Từ nghiên cứu của chúng tôi, hầu hết người đi xe không thể biết sự khác biệt nếu cốt yên, phuộc có độ đốc, nông hơn hoặc nếu một chiếc xe đạp ngắn hơn hoặc dài hơn hai hoặc ba milimet. 

6/ Tổng kết về cân chỉnh xe (bike fitting)

Nhìn chung, cân chỉnh xe ngoài dựa vào những kỹ thuật của kỹ thuật viên thì cảm giác của bạn là điều thật sự quan trọng. Chính bạn mới là người hiểu được cơ thể mình muốn gì. Xe sau khi cân chỉnh có thể tốt trừ khi người cân chỉnh xe biết được bạn cần gì. Xin nhấn mạnh lại một lần nữa là công việc của ngừoi cân chỉnh xe là giúp bạn hiểu rõ ràng những cảm giác của bạn thân khi sử dụng xe đạp road. 

Sẽ rất tốt nếu bạn tìm được cho mình người cân chỉnh xe có kinh nghiệm và không chỉ đặt trọng tâm vào “hệ thống” họ đang sử dụng mà còn truyền đạt kinh nghiệm và kiến ​​thức của họ với bạn. Sự thoải mái của bạn trên chiếc xe đạp được xác định giữa bạn và người cân chỉnh xe cho bạn. Lưu ý: Hãy thực hiện cân chỉnh xe trên chính xe mà bạn sử dụng tập luyện. Nếu bạn muốn có được một buổi cân chỉnh xe phù hợp thì chúng tôi hy vọng tổng quan này sẽ giúp bạn xác định tốt hơn.

Đến ngay showroom Giant International – nhà phân phối độc quyền thương hiệu xe đạp Giant lớn nhất thế giới tại thị trường Việt Nam, để trải nghiệm những mẫu xe đạp bền, đẹp và dịch vụ bảo trì, bảo dưỡng xe cực kì tận tình nhé!

Đừng quên Like trang fanpage Giant International để thường xuyên cập nhật những sản phẩm mới nhất cũng như tin tức về kiến thức, kinh nghiệm luyện tập và các chương tình khuyến mãi nhé!

Nếu có bất kì thắc mắc xin vui lòng liên hệ HOTLINE: 0937 440 550

ĐỊA CHỈ SHOWROOM TRỰC THUỘC GIANT INTERNATIONAL:

Thêm ảnh

|

Gửi

Chưa có hỏi đáp nào